Πώς μπορείς να πενθήσεις κάποιον που δεν πρόλαβες να αποχαιρετήσεις; Που δεν φίλησες για τελευταία φορά; Πώς μπορείς να πενθήσεις όλη σου την παιδικότητα και αθωότητα, όταν αυτοί που αγαπάς έφυγαν με τρόπο απρόσμενο και βίαιο; Μπορείς να πεις αντίο στις αναμνήσεις, τα όνειρα και τη ζωή που μοιραστήκατε;Η Γιολάντα Τριανταφύλλου, τελειόφοιτη φοιτήτρια στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Παν…
Πώς μπορείς να πενθήσεις κάποιον που δεν πρόλαβες να αποχαιρετήσεις; Που δεν φίλησες για τελευταία φορά; Πώς μπορείς να πενθήσεις όλη σου την παιδικότητα και αθωότητα, όταν αυτοί που αγαπάς έφυγαν με τρόπο απρόσμενο και βίαιο; Μπορείς να πεις αντίο στις αναμνήσεις, τα όνειρα και τη ζωή που μοιραστήκατε;
Η Γιολάντα Τριανταφύλλου, τελειόφοιτη φοιτήτρια στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, έχασε τις κολλητές της φίλες, Μάρθη και Φραντσέσκα στο προδιαγεγραμμένο έγκλημα των Τεμπών.
Τη Μάρθη Ψαροπούλου τη γνωρίζουμε όλοι μέσα από τη Μαρία Καρυστιανού, η οποία παλεύει για να δικαιώσει την 19χρονη κόρη της. Η Φραντσέσκα Μπέζα είναι η φωνή του περιβόητου ηχητικού ντοκουμέντου, της οποίας τα λόγια συντάραξαν όλη την Ελλάδα. Είναι απόδειξη του εγκλήματος που έχουν τελέσει οι κυβερνώντες.
Οι περισσότεροι από εμάς δεν γνωρίζαμε αυτά τα κορίτσια. Η Γιολάντα όμως τις γνώριζε και είχε τη χαρά και την τύχη να τις αγαπήσει και να την αγαπήσουν με τρόπο ανιδιοτελή και σπάνιο.
Μας μίλησε για τις αγαπημένες τις φίλες, τις αναμνήσεις που μοιράστηκαν, το πένθος που την κατακλύζει, την προσπάθειά της να μην τις ξεχάσει ποτέ και τον αγώνα για απόδοση δικαιοσύνης.
Η συνέντευξη της Γιολάντας
Γεια σου Γιολάντα! Σε ευχαριστούμε πολύ για αυτήν τη συζήτηση. Αρχικά, θα ήθελα να σε ρωτήσω για τη γνωριμία σου με τη Μάρθη και τη Φραντσέσκα. Τις γνώριζες καιρό;
Καταρχάς, χαίρομαι πολύ που τη λες Φραντσέσκα. Γιατί όλοι τη λένε Φρατσέσκα ή Φραντζέσκα. Δεν μπορείς να φανταστείς πόσο εκνευρίζομαι. Και η ίδια εκνευριζόταν πάρα πολύ, γιατί κανείς δεν έμπαινε σε διαδικασία να μάθει πώς πραγματικά τη λένε.
Νομίζω τη λέγατε και «Φραν»!
Ναι, έτσι την φωνάζαμε! Την τυραννούσε τόσο πολύ το να λένε λάθος το όνομά της! Βλέπω πάρα πολλά βίντεο ή δημοσιεύσεις που τη γράφουν λάθος και εγώ πάντα προσπαθώ να τους διορθώσω. Βέβαια με κοροϊδεύουν. Οπότε, σε ευχαριστώ για αυτό, διότι είναι τιμητικό.
Όσον αφορά τη γνωριμία μας, ο θείος μου ήταν συμμαθητής με τον πατέρα της «Φραν» στο Δημοτικό. Γενικά, οι οικογένειές μας συνδέονται από πάρα πολύ παλιά και τη γνώριζα πολλά χρόνια. Πηγαίναμε μαζί ρυθμική γuμναστική στο Νηπιαγωγείο και στο Δημοτικό κάναμε παρέα. Μετά, όμως, χωριστήκαμε. Ήμασταν σε διαφορετικό τμήμα. Στο Γυμνάσιο, είχαμε μία μικρή επαφή, γιατί πηγαίναμε και αγγλικά για κάποια χρόνια. Δεθήκαμε ουσιαστικά από τα τέλη της Β΄Λυκείου μέχρι το δεύτερο έτος του Πανεπιστημίου. Στη Γ΄ Λυκείου ήμασταν στην ίδια κατεύθυνση, άρα πήγαμε μαζί διακοπές και δώσαμε μαζί πανελλήνιες. Όλα μαζί.
Μάρθη, Φραντσέσκα και Γιολάντα
Με τη Μάρθη ήμασταν συμμαθήτριες από την πρώτη Δημοτικού. Έχουμε και μια μέρα διαφορά γενέθλια και κάναμε πάρτι μαζί! Ήμασταν το αστείο της τάξη, διότι γελούσαμε όταν μας έλεγαν ότι η Μάρθη είναι μία μέρα μεγαλύτερή μου. Όλα τα χρόνια της ζωής μου κάναμε παρέα, αλλά υπήρχαν κάποιες περίοδοι που θα μιλούσαμε περισσότερο και άλλες λιγότερο.
Προφανώς, μεσολάβησαν τα χαζά χρόνια του Γυμνασίου, όταν δεν μιλιόμασταν και δεν στέλναμε μηνύματα. Όλα άλλαξαν στο Λύκειο. Ειδικότερα στην τελευταία τάξη, η Μάρθη ερχόταν κάθε μέρα στο σπίτι μου και κοιμόμασταν μαζί. Την περίοδο της καραντίνας δεν είχαμε χωριστεί η μία από την άλλη και συνηθίζαμε να βγαίνουμε σε καθημερινή βάση.
Επομένως, ήμασταν όλες συνέχεια μαζί. Ανήκαμε σε μια παρέα τεσσάρων κοριτσιών, μαζί με μία άλλη φίλη μας. Βεβαία, η τριάδα μας υπήρχε και δεν άλλαζε με τίποτα.
Ήσασταν κολλητές.
Ναι, αλλά και πολλά παραπάνω. Η Μάρθη και η Φραντσέσκα ήταν σαν οικογένεια. Είχαμε δεθεί τόσο πολύ που όταν οι γονείς μας μας έβλεπαν χωριστά, θεωρούσαν ότι κάτι έλειπε! Είναι κάτι παραπάνω από φίλος σου. Είναι εσύ.
Τι άνθρωποι ήταν; Μπορείς να μου περιγράψεις τον χαρακτήρα τους;
Η Μάρθη ήταν πάρα πολύ δυναμική. Αν και ήταν μικροκαμωμένη και χαριτωμένη, δεν της έλειπε καθόλου το τσαγανό. Διέθετε μία ειλικρίνεια, καθώς δεν θα σου έλεγε ποτέ ψέματα. Ακόμα και αν αυτό ρίσκαρε τη μεταξύ σας σχέση, δεν την ενδιέφερε. Ήταν πάντα ειλικρινής και ξεκάθαρη μαζί σου. Υπήρξε μία πάρα πολύ πίστη φίλη. Ήξερες ότι θα είναι δίπλα σου.
Επιπλέον, ήταν εξαιρετικά φιλομαθής, διότι της άρεσε να μαθαίνει τα πάντα. Παραδείγματος χάριν, θα έψαχνε να βρει την απάντηση στο γιατί το κόκκινο είναι κόκκινο. Την ενδιάφερε να μαθαίνει και δεν ντρεπόταν άμα δεν ήξερε κάτι. Είναι ένα σπάνιο χαρακτηριστικό. Ήταν επίσης τρομερά αστεία και αντιδραστική, αλλά όχι χωρίς λόγο! Ήξερε γιατί δεν συμφωνούσε με κάτι, ενώ δεν σε έκρινε ποτέ και σε άκουγε πραγματικά. Δηλαδή, θα σου έδινε το χώρο να πεις αυτό που θέλεις, να πονέσεις όπως εσύ θέλεις και θα σε υποστήριζε σε οποιαδήποτε συνθήκη.
Αισθάνομαι ότι οι τρεις μας λειτουργούσαμε σαν τα κομμάτια του παζλ. Εγώ λ.χ. μπορούσα να παρέχω το σπίτι για να βρισκόμαστε. Η Μάρθη θα συνέβαλλε στα οικονομικά του σπιτιού, ώστε να μπορούμε να τρώμε κάθε μέρα. Η «Φραν» θα ήταν η φωνή της λογικής. Οπότε, όλα αυτά μεταξύ τους δένανε. Κι εάν έλειπε η μία, μετά δεν υπήρχε ισορροπία. Η Μάρθη ήταν άνθρωπος ο οποίος χαιρότανε πραγματικά με τη χαρά σου. Δηλαδή, άμα σε αγαπούσε η κοπέλα αυτή, ήξερες ότι δεν θα είσαι ποτέ σου μόνος.
Η Φραντσέσκα, όπως είπα, αποτελούσε τη φωνή της λογικής. Ήταν συγκροτημένη και ειλικρινής, όπως και η Μάρθη. Αυτές οι δύο μοιραζόντουσαν πολλά παρόμοια χαρίσματα.
Η «Φραν» ποτέ δεν θα σε πρόδιδε. Ποτέ. Ακόμα και αν δεν μιλούσατε για χρόνια, δεν θα σε «πουλούσε» σε καμία περίπτωση. Ήταν εκεί για σένα. Επιπλέον, ένα άλλο χαρακτηριστικό που θαυμάζω σε αυτή είναι ότι ήταν η καλύτερη ακροάτρια που έχω γνωρίσει στη ζωή μου. Μπορεί εγώ να ήθελα να μιλήσω 100 ώρες και εκείνη θα με άκουγε και τις 100 ώρες! Ήτανε πρόσχαρη, κοινωνική και ήθελε να ξέρει πώς ο άλλος νιώθει, ώστε να τον βοηθήσει να ξεπεράσει τα προβλήματά του.
Την ένοιαζε να γνωρίζει ότι ο απέναντί της δεν νιώθει άβολα. Διέθετε μία βαθιά καλλιτεχνική φύση και όποτε έμπαινε στον χώρο, τον γέμιζε με την ενέργειά της! Κινούνταν σαν αερικό. Οι φίλες μου ήταν άτομα τα οποία όταν έμπαιναν στο χώρο, δεν μπορούσες να τα αγνοήσεις.
Με βοηθούσε πραγματικά σε προσωπικό επίπεδο. Όταν ένιωθα ότι όλα πήγαιναν χάλια στη ζωή μου, μιλούσα στη «Φραν». Με ηρεμούσε και μου έλεγε ότι όλα θα πήγαιναν καλά. Και έτσι γινόταν!
Επομένως, μετά τα Τέμπη, αυτή η αίσθηση ασφάλειας που μου μετέδιδε έχει πλέον χαθεί. Όταν το άτομο που θες να σε παρηγορήσει δεν είναι εδώ, δεν μπορείς να νιώσεις ότι όλα θα πάνε καλά, γιατί πλέον αυτός ο άνθρωπος δεν υπάρχει.
Πιστεύω δεν υπάρχουν άνθρωποι σαν τη Μάρθη και τη Φραντσέσκα. Είναι άτομα το οποία θα γνωρίσουμε μία φορά στη ζωή μας και θα τα ξεχωρίσουμε.
Φραντσέσκα, Γιολάντα, Μάρθη
Τη μέρα του δυστυχήματος, στις 28 Φεβρουαρίου 2023, τα κορίτσια που ήταν; Έλειπαν σε ταξίδι;
Ναι, είχαν πάει στην Πάτρα για το καρναβάλι και γυρνούσαν από την Αθήνα. Από όσα γνωρίζω από τους γονείς τους, δεν ήταν να γυρίσουν εκείνη την ώρα. Ωστόσο, δεν ξέρουμε πώς τα φέρνουν καμία φορά οι συνθήκες και αλλάζει το πρόγραμμα. Πήραν ένα τρένο το οποίο ήταν να μην το πάρουν. Μάλιστα, το πρόλαβαν κυριολεκτικά στο πάρα πέντε, για 2- 3 λεπτά.
Πώς και δεν πήγες μαζί τους;
Εγώ είχα βρεθεί τελευταία φορά με τη Φραντσέσκα 3 ή 5 Φεβρουαρίου στο σπίτι ενός φίλου μας. Κάναμε πλάνα να κατεβούμε όλοι μαζί στην Αθήνα και να πάμε στα μπουζούκια Είχα πάρει μόλις και το δίπλωμα του αμαξιού. Ωστόσο, δεν το συνεννοηθήκαμε ποτέ και ήταν απλώς μια ιδέα που αιωρήθηκε στον αέρα. Δεν πήγα μαζί τους, διότι εν τέλει δεν μπορούσα. Ταξίδεψε μαζί τους μία άλλη κοπέλα που είναι φίλη τους.
Μετά το δυστύχημα, μου μπήκαν διάφορες σκέψεις. Αν είχαμε πάει μαζί, αν είχαμε κατεβεί με το αμάξι μου. Αν, αν, αν… Πήρα ένα τόσο μεγάλο μερίδιο ευθύνης το οποίο δεν ήταν δικό μου. Τη σκέψη αυτή την είχα για τις 4 – 5 πρώτες μέρες, αλλά στη συνέχεια μου έφυγε από το μυαλό. Πίστευα όμως ότι έφταιγα. Αισθανόμουν ότι εγώ έπρεπε να τις πάρω. Πάρα πολλά έπρεπε. Δεν είχαμε καταλάβει ποιος φταίει, για αυτό τα ρίχναμε στον εαυτό μας.
Πότε έμαθες ότι είχαν φύγει από τη ζωή;
Το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου είχα βγει με έναν φίλο μας, στου οποίου το σπίτι είχα δει την Φραντσέσκα τελευταία φορά . Θυμάμαι είχα ανεβάσει μία ιστορία στους στενούς φίλους στο Instagram και νομίζω ότι το είχε δει η Φραντσέσκα.
Σκέφτηκα να την πάρω τηλέφωνο, αλλά δεν το έκανα, το ξέχασα. Δεν ήξερα σε τι φάση μπορεί να την πετύχαινα. Δυστυχώς δεν της τηλεφώνησα.
Εκείνο το βράδυ που είχα βγει, είχα μία εσωτερική ορμή και μιλούσα πάρα πολύ για τα κορίτσια, συγκεκριμένα για τη Φραντσέσκα και τη Μάρθη. Δεν ξέρω για ποιον λόγο. Πέρασαν οι ώρες και γύρισα στο σπίτι μου, αργά στις 8 η ώρα το πρωί.
Δεν ήξερα τίποτα ακόμη. Δεν είχα ιδέα. Ξεράθηκα στον ύπνο και κατά τις 2 η ώρα με παίρνει τηλέφωνο ο πατέρας μου. Δεν έδωσα σημασία, γιατί ο μπαμπάς μου συνήθιζε να με παίρνει τηλέφωνο για να ξυπνήσω και με πείραζε που πάλι κοιμόμουν. Οπότε τον αγνόησα, αλλά ξύπνησα κάποια στιγμή και χουζούρευα.
Άκουσα τη μητέρα μου να μιλάει στο τηλέφωνο, χαμηλόφωνα. Και να λέει: δεν το έχω πει στη Γιολάντα , δεν ξέρω τι να της πω. Ανέφερε επίσης και έναν άλλο φίλο μας που ήταν και αυτός μέσα στο τρένο, αλλά επέζησε. Δεν καταλάβαινα γιατί αναφέρομαι, όμως η μαμά μου ήταν ανήσυχη. Αμέσως, άνοιξα το κινητό μου και το παιδί με το οποίο είχα βγει την προηγούμενη μέρα μου έστειλε ένα μήνυμα που με προσγείωσε απότομα στην πραγματικότητα.
Ήθελε να μάθει εάν είχα δικό μου άνθρωπο στα τρένα.
Ποια τρένα;
Ήμουν σε σοκ και είδα στο Instagram τις πρώτες φωτογραφίες από τα Τέμπη, με τις πληροφορίες να κάνουν λόγο για πέντε – οχτώ νεκρούς.
Στη συνέχεια, μου έστειλε ένας παλιός μου συμμαθητής, ο οποίος ρωτούσε για τη Φραντσέσκα, η οποία αγνοούνταν. Δεν ήξερα όμως απολύτως τίποτα, διότι δεν είχα μιλήσει με τη μητέρα μου, η οποία πίστευε ότι ακόμη κοιμόμουν. Ωστόσο με το που είδα το μήνυμα από τον συμμαθητή μου ήξερα ότι είχαν χαθεί τα κορίτσια. Η είδηση είχε διαδοθεί, γιατί έλαβα και άλλα μηνύματα.
Δεν ήξερα πώς να αντιδράσω εκείνη τη στιγμή. Θυμάμαι ότι πήρα τηλέφωνο τη θεία της «Φραν». Δεν άντεχα για κάποιο λόγο να μιλήσω με τη μητέρα της, διότι ένιωθα ότι δεν μπορούσα να τη ρωτήσω τίποτα. Επικοινώνησα με τη θεία της με την οποία είχα να μιλήσω γύρω στους 8 – 9 μήνες.
Εκείνες τις μέρες δεν ξέραμε ακόμα τι έχει γίνει και πώς έχει γίνει. Δεν ξέραμε τίποτα. Οι φίλες μου ταυτοποιήθηκαν δυόμιση μέρες μετά και η αναμονή υπήρξε ένα βίωμα τρομακτικό και ψυχοφθόρο. Ήταν από τα χειρότερα πράγματα που έχω ζήσει, διότι περιμένοντας την ταυτοποίησή τους, το μυαλό άρχιζε να παίζει και να τρελαίνεται. Κάναμε σενάρια. Έπαιρνα τηλέφωνο τη Φραντσέσκα, καθώς η Μάρθη δεν είχε κάρτα. Το τηλέφωνο χτυπούσε, αλλά προφανώς δεν το σήκωσε ποτέ.
Θυμάμαι κάτι τρομερό που μου έλεγε συνέχεια η μητέρα της «Φραν». Προσευχόταν να την βρουν, έστω και νεκρή. Στην αρχή δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί μου το έλεγε αυτό, αλλα τώρα καταλαβαίνω. Είχαμε κάτι να θάψουμε σε αντίθεση με τους γονείς της Εριέττας Μόλχο, η οποία παραμένει αγνοούμενη και οι γονείς της δεν μπορούσαν να την κηδέψουν.
Συνεπώς, μέσα σε αυτή την τραγική κατάσταση, είχαμε και τα «τυχερά» μας, γιατί θάψαμε τα αγαπημένα μας πρόσωπα. Βέβαια, δεν γνωρίζουμε εάν όντως ήταν αυτοί που θάψαμε, γιατί τα φέρετρα ήταν κλειστά. Ωστόσο, είναι πάρα πολύ σημαντικό να έχει γίνει η κηδεία για να έχουν οι γονείς τη δυνατότητα να επισκεφτούν το μνήμα του παιδιού τους, να το φροντίσουν και να του βάλουν λουλούδια.
Θυμάσαι το τελευταίο μήνυμα που είχες ανταλλάξει με τα κορίτσια;
Το τελευταίο μήνυμα που μου έστειλε η Μάρθη ήταν στις 24 Φεβρουαρίου. Έχω σβήσει το Instagram, γιατί δεν άντεχα να βλέπω τα προφίλ τους. Συζητούσαμε για το γεγονός ότι είναι στην Αθήνα, ενώ αναφέραμε την πιθανότητα να πηγαίναμε κάπου μαζί.
Η Μάρθη μου είχε στείλει μια φωτογραφία της και της είχα κάνει like. Της έγραψα ότι θα της απαντήσω μετά, αλλά δεν το έκανα ποτέ. Μετανιώνω για αυτό, αλλά το συνηθίζαμε.
Η Μάρθη θα διάβαζε ένα μήνυμα και θα απαντούσε μετά από μια εβδομάδα. Με τη «Φραν» είχαμε πολύ περισσότερες μέρες να μιλήσουμε, το τελευταίο μήνυμα που μου έστειλε ήταν στις 21 Φεβρουάριου. Με είχε ρωτήσει πώς τα πάω με το αγόρι που είχα σχέση εκείνη την περίοδο. Ήταν αυτές οι κινήσεις της «Φραν» που σου αποδείκνυε ότι θέλει να ξέρει τι κάνεις και πώς είσαι. Την ένοιαζε πάρα πολύ. Ωστόσο μετά τον θάνατό τους, με τυραννούσαν πολλά ερωτήματα. Γιατί δεν απάντησα, γιατί δεν, γιατί, γιατί, γιατί, γιατί…
Φραντσέσκα, Γιολάντα, Μάρθη
Έχουν περάσει δύο χρόνια από την τραγωδία των Τεμπών. Πώς βλέπεις την πορεία των ερευνών;
Θεωρώ ότι όλη η έρευνα έχει γίνει αποκλειστικά από τους συγγενείς. Οι γονείς αντί να πενθούν τα παιδιά τους ή τα παιδιά να πενθούν τους γονείς τους, κάνουν τους detective. Δεν μπορούν να ηρεμίσουν, ούτε να βιώσουν τη φυσιολογική ροή του πένθους. Έχουν φτάσει πάρα πολύ κοντά στην εύρεση της αλήθειας και σίγουρα είναι πολλά πράγματα τα οποία τα φυλάσσουν και δεν τα βγάζουν προς τα έξω για ευνόητους λόγους.
Πιστεύω ότι κινούνται με τον σωστότερο τρόπο όλοι οι γονείς, ανεξάρτητα από το αν είναι όλοι μαζί. Ο στόχος είναι κοινός αλλά οι κατευθύνσεις διαφορετικές. Οι κινήσεις τους είναι μετρημένες και μελετημένες, ακόμη και μήνες πριν φανερωθούν. Φτάνουν πραγματικά πολύ κοντά στον στόχο, αλλά επειδή ο εχθρός είναι τόσο μεγάλος και επειδή αυτός ο εχθρός κρύβει στοιχεία, καθιστά το έργο τους πολύ πιο δύσκολο, ενώ υπάρχουν πολλά πραγματικά τα οποία δεν γνωρίζουν.
Είναι πασιφανές ότι οι υψηλά ιστάμενοι επιδιώκουν να καθυστερήσουν την υπόθεση, προκειμένου να παραγραφεί. Ωστόσο, έχουν υποτιμήσει, αφενός, το πόσο κακό έχουν κάνει και, αφετέρου, το γεγονός ότι ο τόσο μεγάλος πόνος μεταφράζεται σε ακραία δύναμη και ορμή για αγώνα.
Καταλύτης των εξελίξεων στην υπόθεση ήταν το ηχητικό της Φραντσέσκας. Η φωνή της είναι αυτή που ξεσήκωσε όλον τον κόσμο. Μπορώ να πω ότι είμαι αισιόδοξη και πιστεύω ότι όντως θα πετύχουμε και θα το καταφέρουμε. Μέχρι να ακούσουμε το ηχητικό της δεν το πίστευα. Πριν το ακούσουμε πιστεύαμε ότι οι άνθρωποί μας πέθαναν ακαριαίοι, ότι δεν πόνεσαν. Ήταν παρήγορο το να ξέρουμε ότι αυτές οι φίλες που τόσο αγαπήσαμε και τόσο μας λείπουν, έφυγαν μαζί και τουλάχιστον δεν πόνεσαν.
Πρέπει ξανά απ’ την αρχή να πενθήσουμε και να κλάψουμε για το γεγονός ότι πενθούσαμε έναν ψεύτικο θάνατο. Είναι οδυνηρό να ξέρεις ότι πόνεσαν πάρα πολύ στις τελευταίες τους στιγμές. Όλα αυτά τα αντιλαμβάνεσαι, γιατί άκουσες τη φωνή της Φραντσέσκας στην απέλπιδα προσπάθειά της να ζήσει.
Τι συναισθήματα σου προκάλεσε αυτό το ηχητικό ντοκουμέντο;
Ήτανε φρικτό με όλη τη σημασία της λέξης. Το άκουσα μαζί με τις φίλες μου που είχαμε βγει βόλτα. Ήμουν στο αμάξι με μία κολλητή φίλης της «Φραν» από το νηπιαγωγείο και μία άλλη συμμαθήτριά μας. Βρίσκομαι σε ένα περιβάλλον άρρηκτα συνδεδεμένο με τη «Φραν» και τη Μάρθη. Άνοιξα το κινητό μου και ήταν η πρώτη δημοσίευση που είδα. Ακόμη και εάν δεν είχαν αναφερθεί τα ονόματά τους, κατάλαβα ότι αφορούσε τα κορίτσια, καθώς ο διάλογοι του ηχητικού είχαν δημοσιευτεί το Νοέμβριο, από το Documento.
Η Φραντσέσκα με τον πατέρα της, Δημήτρη
Ο πατέρας μου με είχε ενημερώσει για αυτό και τότε και δεν μπορούσα να το δεχτώ. Του φώναζα και τα είχα βάλει μαζί του ενώ δεν έφταιγε. Έπαθα ένα τεράστιο σοκ διαβάζοντας το άρθρο και τους διαλόγους αλλά δεν σε ταρακουνάει το ίδιο όπως το ηχητικό. Ανατριχιάζει όλο σου το σώμα, την ακούς και μπαίνει μέσα σου, επειδή την ξέρεις. Μπορείς να την κάνεις εικόνα. Μπορώ να τη φανταστώ να είναι δίπλα στη Μάρθη και να της πιάνει το χέρι. Δεν της άξιζε αυτό που της συνέβη, ούτε που έγινε έτσι γνωστή. Είναι τραγικό ότι ο κόσμος έμαθε τη φωνή της με αυτόν τον τρόπο, ενώ η Φραντσέσκα τραγουδούσε και αγαπούσε ότι σχέση είχε με τον ήχο και τη μουσική.
Αναμφισβήτητα, το ηχητικό προβάλλει μία ηρωική της πράξη, αλλά δεν παύει να είναι ένα παιδί. Ένα παιδί πρέπει να ζει, όχι να γίνεται ήρωας. Μακάρι να μην γινόταν ποτέ γνωστή και να την είχαμε μαζί μας.
Είναι άσχημο γιατί τα παιδιά αυτά έγιναν πρωταγωνιστές στον θάνατο και όχι στη ζωή.
Αυτό ακριβώς που είπες.
Όσον αφορά τη δημοσιοποίηση ενός τέτοιου ηχητικού, συμφωνείς ή διαφωνείς;
Η απάντηση είναι διττή. Από τη μία δεν το δέχομαι, διότι ήταν πάρα πολύ βαρύ. Από την άλλη, η δημοσιοποίηση του ηχητικού προκάλεσε τον ξεσηκωμό μιας ολόκληρης χώρας. Το κορίτσι αυτό τους ξεσήκωσε όλους. Μέχρι τη τελευταία της στιγμή απέδειξε τι άνθρωπος ήταν. Είχε αυτή τη δύναμη.
Ήταν ικανή να κουνήσει γη και ουρανό και το κατάφερε. Παραμένει βάρβαρο, γιατί ορισμένοι δρώντες όπως τα κανάλια και άσχετοι λογαριασμοί στο TikTok το καπηλεύονται για άλλους σκοπούς. Υπάρχουν δυστυχώς και οι κακόβουλοι άνθρωποι που δεν συμμερίζονται τον πόνο μας. Αν όμως δεν είχε ακουστεί η φωνή της, δεν θα είχαμε αντιδράσει τόσο δυναμικά.
Προφανώς η μαζικότητα θα υπήρχε, αλλά η Φραντσέσκα έδειξε σε όλους μας ότι δεν πέθανε ακαριαία και ότι οι υπεύθυνοι έκαναν πάρα πολύ κακό στα θύματα. Σκέφτομαι πόσα άλλα ηχητικά υπάρχουν τα οποία εμείς δεν τα έχουμε ακούσει. Μπορεί να υπάρχουν άνθρωποι που λένε ακόμη χειρότερα και επιβεβαιώνουν ακόμα περισσότερα πράγματα για το τι έγινε εκείνο το βράδυ. Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να αναφερθώ στους γονείς της Φραντσέσκας. Είναι άξιοι άνθρωποι που έχουν καταφέρει να διαχειριστούν την τραγωδία με άπειρη αξιοπρέπεια. Είναι περήφανοι για το κοριτσάκι τους.
Πώς αξιολογείς τον ρόλο της Δικαιοσύνης στην υπόθεση των Τεμπών;
Προς στιγμήν οι πορείες μας είναι παράλληλες, ούτε εφάπτονται, ούτε τέμνονται. Δυσκολευόμαστε να συναντηθούμε, διότι ο εχθρός είναι πολύ μεγάλος και χειρίζεται πολλά πράγματα. Ωστόσο, δεν παύουν να υπάρχουν άνθρωποι που πραγματικά θέλουν να λάμψει το φως. Μία εξ αυτών είναι η εισαγγελέας της Λάρισας, μία άλλη μάνα που της κατέστρεψαν τη ζωή. Είναι τόσο πονηροί που θα δημιουργήσουν ένα σωρό εμπόδια στους ανθρώπους που θέλουν να λάμψει η αλήθεια.
Το θέμα αυτό το έχω συζητήσει πολλές φορές με έναν συγγενή θύματος. Είχε θέσει ένα πάρα πολύ ωραίο παράδειγμα. Άμα θέλω να κάνω μακαρόνια με σάλτσα και καρότα και το μόνο που έχω είναι καρότα, θα κάνω απλά μακαρόνια με καρότα. Δηλαδή, άμα δεν έχω τα στοιχεία που χρειάζομαι για να βγάλω ένα συγκεκριμένο πόρισμα, δεν θα καταφέρω να βγάλω αυτό το πόρισμα ακόμα και να είμαι με το μέρος σου. Είναι μία αλήθεια αυτή.
Εκτός όμως από τις δυσκολίες, κρίνω ότι εμείς οι ίδιοι φέρνουμε τη δικαιοσύνη. Τη φέρνουν οι γονείς, οι συγγενείς, όλος ο κόσμος που κατακλύζει τη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα και όλες τις πόλεις της Ελλάδας. Θα υπάρξει δικαιοσύνη και δικαίωση απλά ίσως όχι απαραίτητα με τον καθώς πρέπει ορισμό της. Ελπίζω βέβαια να υπάρχει η δικαιοσύνη και με τον πραγματικό της ορισμό μέσα στο δικαστήριο, δηλαδή να γίνει δίκη, να καταδικαστούν οι υπεύθυνοι για τα εγκληματικά πράγματα που έχουν κάνει, αλλά όχι με την κατηγορία του πλημμελήματος, γιατί δεν είναι πλημμέλημα αυτό που έχουν κάνει.
Προσωπικά, δεν σκέφτομαι τόσο πολύ τη στιγμή της δίκης, γιατί στο δικό μου το μυαλό η δίκη γίνεται αυτήν τη στιγμή. Η καταδίκη που δέχονται είναι τεράστια, έχοντας μια ολόκληρη χώρα να τους βρίζει και να βγαίνει στους δρόμους.
Τι πιστεύεις ότι δεν έχει κάνει ακόμη η Δικαιοσύνη;
Δεν έχουν βρεθεί όλα τα στοιχεία, ούτε έχουν κριθεί ως ένοχοι αυτοί που πραγματικά ευθύνονται. Είναι πολύ καλά προστατευμένοι και είναι προτιμότερο να καταδείξουν τους κατωτέρους τους. Πώς να υπάρχει δικαιοσύνη από τη στιγμή που ο Κώστας Καραμανλής είναι ακόμα στη θέση του και πρωθυπουργός της χώρας είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης; Μία σοβαρή και πραγματικά δίκαιη χώρα δεν θα το επέτρεπε αυτό. Οι πολιτικοί θα είχαν το θάρρος να αποχωρήσουν όπως έγινε στη Σερβία.
Δεν θέλω να κάνω καμία σύγκριση, αλλά στη Σερβία χάθηκαν 15 άνθρωποι και παραιτήθηκαν. Στη χώρα μας έχουν χαθεί 57 άτομα και δεν έγινε τίποτα. Αυτό που έχουν κάνει οι πολίτες της Σερβίας είναι απίστευτο και ελπιδοφόρο. Θεωρώ ότι είναι άδικο αυτοί που σου πήραν αυτούς που αγαπάς να είναι ακόμα εκεί που ήτανε και οι δικοί σου άνθρωποι να μην είναι κοντά σου.
Επιπλέον, το ότι δεν έχουμε δικαιοσύνη φαίνεται από το γεγονός ότι τα τρένα δεν έχουν εκσυγχρονιστεί. Δεν έχουν κάνει τίποτα για αυτό. Τίποτα. Αντιθέτως, συγκαλύπτουν, καταστρέφουν στοιχεία και κουνάνε το δάχτυλο για το πώς πρέπει να πενθούμε. Πώς γίνεται να έχουν τόσο θράσος και να λένε όλα αυτά τα πράγματα; Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να καταλάβουνε τι κακό έχουνε κάνει. Γυρνάνε στο σπίτι τους και έχουνε ό,τι θέλουνε, ανθρώπους και άνεση. Εμείς θέλουμε τους ανθρώπους μας και δεν υπάρχουνε πια. Δεν μπορείς να κάνεις τίποτα. Απλά τις πήρανε.
Από όλη αυτή την κατάσταση, τι είναι αυτό που σε εξοργίζει περισσότερο;
Με εξοργίζει το ότι πέντε ώρες μετά το δυστύχημα, είχαν ήδη αρχίσει να μαζεύουνε τα βαγόνια, ενώ δεν είχαν βρει όλους τους νεκρούς. Απλά τους πήραν και τους πέταξαν. Είναι η απόλυτη ντροπή και ύβρις. Δηλαδή, πού ακούστηκε αυτό το πράγμα! Με ανατριχιάζει, γιατί ξέρω ότι ήταν και οι φίλες μου εκεί μέσα.
Είναι ανήκουστο να μη σέβεσαι το νεκρό και να ακούς από πολιτικούς εξωφρενικές δηλώσεις, ότι οι άνθρωποί σου θυσιάστηκαν για έναν καλύτερο σιδηρόδρομο. Δεν αντέχω το γεγονός ότι μέσα σε 48 ώρες ίσως και λίγο περισσότερο το μέρος ήταν σαν καινούριο. Όταν πηγαίνουμε στα Τέμπη βρίσκουμε ακόμα πράγματα από το τρένο, όπως καλώδια. Στις 28 Φεβρουαρίου βρήκα κάτι και το έδειξα στη μαμά της Φραντσέσκας, η οποία κατάλαβε ότι ήταν από το τρένο και άρχισε να κλαίει. Αμέσως το πέταξε και δεν ήξερα πώς να αντιδράσω.
Θα αλλάξουμε θέμα και θα ήθελα να στρέψουμε τη συζήτηση στα συλλαλητήρια που έχουν γίνει και την τεράστια συμπαράσταση του κόσμου που έχει αγκαλιάσει τον αγώνα των συγγενών. Τι σε συγκινεί περισσότερο σε αυτό;
Με συγκινεί ότι ο κόσμος βλέπει τα θύματα σαν δικά του παιδιά και πλέον κινητοποιείται ανεξάρτητα από την πολιτική ταυτότητα. Όλοι μαζί παλεύουμε για να έχουμε ένα κράτος που δεν θα μας σκοτώνει, ούτε θα μας προσβάλλει και θα μας ξεφτιλίζει.
Έχω δεχτεί πάρα πολλά όμορφα μηνύματα συμπαράστασης και είναι συγκινητικό να βλέπεις τόσο κόσμο σε πορείες που δεν σε ξέρει, αλλά σε αγκαλιάζει. Ακόμη και εάν δεν σε ξέρουν ή δεν είχαν καμία σχέση με τα θύματα, βλέπουν πόσο πονάμε και στέκονται στο πλευρό μας.
Δείτε και αυτά